Ortadoğu, Doğu Avrupa, Uzak Doğu, Myanmar.. Her yer gergin. Peki tüm bunların kaynağı ne?
Dünyadaki tüm çatışmaların kaynağına inmeden önce çok kısa bir tarih turuna çıkaracağım sizleri.
1944'e gidelim. Amerika'nın New Hampshire eyaletinin küçük bir kasabası olan Bretton Woods.. O yıl bu küçük kasabada bir anlaşma yapıldı ve kasabanın ismi verildi: Bretton Woods anlaşması. Wall Street patronlarının altın standardı diye yutturduğu bu anlaşma aslında en basit ifadesiyle küresel batı kapitalizminin kodamanlarının dünyaya racon keserek "doların krallığı"nı ilan edişiydi.
Dünya Hitler'in yarattığı kaosun içerisinde kıvranırken olayı farkedemedi ve yediği kazığı yıllar sonra anlayabildi. Anlaşmaya göre dolar tüm dünyada rezerv para olacak ve bir ons altının 35'te biri değeriyle sabitlenerek altın karşılığında alınıp satılabilecekti. Yani diğer tüm para birimlerinin değeri de dolara karşı belirlenecekti.
O dönem bunun başarılabilmesinin sebebi ABD'nin dünyadaki altın rezervlerinin yüzde 75'ini elinde tutmasıydı. Fakat daha sonra Almanya ve Japonya ihracata dahalı hızlı ekonomik iyileşme gösterdi ve 1960'larda patlak veren Vietnam Savaşı'nı da sayarsak durum kötüye gidiyordu ve dönemin başkanı Nixon, Bretton Woods sistemini bozmak durumunda kaldı.
Nixon tarafından geçici olarak kaldırılan bu altın-dolar sistemi 1973 yılında tamamen kaldırıldı. Artık dolar bir kağıt parçasından ibaretti. Aynı yıl yaşanan petrol krizinden sonra Dışişleri Bakanı Kissinger, "petrodolar" kavramını ortaya attı.
1975 yılında ABD'nin Suudi Arabistan ile yaptığı anlaşmayla birlikte artık dünyadaki petrol üreticileri petrolü dolar dışında hiç bir parayla satamayacaklardı. Petrodolar sistemi işte o yıl başladı.
Dolar artık korkunç derece güçlenmişti. Yen ve Mark'a karşı büyük artış yaşanmasının yanı sıra dünyadaki petrol paraları da ABD'nin kasasına akıyordu.
Wall Street bankaları bu paraları gelişmekte olan ülkelere aktararak onları borç batağına sürükledi.
Şimdi tarihi biraz ileri saralım ve 2008'e gelelim. 2008'deki küresel ekonomik krizden günümüze kadar ABD'deki S&P 500 indeksi yüzde 320 artış gösterdi. Bakın rakama dikkat edin, yüzde 320.. Halbuki ABD bu kadar büyümemişti. Üstelik bu 9 yıl içerisinde Amerikan halkı da gittikçe fakirleşti. Sanayi üretiminin dışarıya kaçması işin cabası.
Burada dikkatinizi çekmek istediğim husus; ABD'nin elinde atom bombasından daha güçlü bir silah var: Dolar. Neredeyse tüm gücünü buna borçlu. Ve size dolar tahtının sallanmaya başladığını söylesem? ABD'nin aşırı saldırgan, agresif davranışlarına artık anlam verebiliriz.
Saldırgan ve agresif davranışlar dedik, biraz açalım. Amerika, doların tahtını sallayan Rusya ve Çin'e son yıllarda sert şekilde saldırıyor. Baltık Denizi, Ukrayna meselesi, Suriye meselesi üzerinden Rusya'ya; Kuzey-Güney Kore, Japonya, Tayvan, Afganistan, Myanmar meseleleri üzerinden Çin'e vuruyor.
Fakat Çin ve Rusya kararlı. Artık saldırgan Amerikan finans, silah ve petrol döngüsünü finanse etmek istemiyor.
Rusya ve Çin'in şu sıralar yeni bir "altına dayalı uluslararası para sistemi" üzerinde çalıştığını söyleyebiliriz. Zaten Rusya ve Çin merkez bankaları yıllardır altın topluyor. Ellerindeki avro ve dolarla altın piyasalarından büyük ölçekli alımlar yapıyor.
BRICS(Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ve ŞİÖ (Şangay İşbirliği Örgütü) ülkelerinin toplam nüfusu 3 milyar. Dünya nüfusunun yüzde 42'sini oluşturuyor.
2013'ten bu yana gündemde olan Çin'in başlattığı Yol ve Kuşak Girişimi (Yeni İpekyolu), bu yeni sistemin önemli bir dayanağı olacağını söyleyebiliriz.
5 Eylül'de Çin'de düzenlenen Yol ve Kuşak Zirvesi'nde Vladimir Putin etkileyici bir konuşma yaptı:
“Rusya, BRICS ülkelerinin küresel ekonomik ve finansal mimari düzenin eşitsizliği konusundaki kaygılarına ve bu sistemin gelişmekte olan ülkelere karşı haksızlıklarına karşı tepkilerine katılmaktadır. Biz, ortaklarımızla yeni bir finansal ekonomik düzenleme reformuna, ve az sayıdaki rezerv kurun diğer ülke paraları üzerindeki hegemonyasını kaldırmak için harekete geçmeye hazırız.”
Putin açıkça doların egemenliğini yıkacaklarını ilan etti. Tüm bunlardan görüleceği üzere ABD ile Avrasya arasında yoğun bir taht mücadelesi yaşanıyor. Kimin galip geleceğini yakın gelecekte göreceğiz..
Enes Tuzlu'yu Twitter'da da takip edin; Follow @enestuzlu1
