Çok eski çağlardan beri bitkiler hastalıkları iyileştirmede, kozmetik olarak, yiyecek, boya maddesi olarak, parfüm özü olarak birçok alanda kullanılmaktadır.
Eski çağlarda yaşamış insanlar doğayla iç içe oldukları için bitkilerin önemi onlar için çok daha fazladır. Ve onların bitkilerin hangilerinin hangi hastalığa iyi geldiği konusuna kazandırdıkları tartışılamaz. Özellikle bitkileri tedavi amaçlı olarak kullanmışlardır. İlk yazılı eserlerde bitkilerin tedavi amaçlı kullanıldığının izleri vardır. Mezopotamya da kurulmuş medeniyetler bitkilerden rahip hekimlerin bitkisel ilaç olarak yaptıkları karışımlardan faydalanılıyordu. Ayrıca bu kişiler bitkileri büyü bozmak içinde kullanıyorlardı.
Yunan uygarlığı döneminde bu konuyla ilgili birçok kitap yazılmıştır. İbn-i Sina’nın yazdığı Tıp kanunu kitabında 800 çeşit bitkiden bahsediliyordu. 1650 yılına kadar tıpta standart referans kitabı olarak kullanılmıştır.
1650 yılından sonra Avrupa işaret dockrini bir teori buldu. Bu teoriye göre bitkinin rengi şekli hangi organa benziyor ise o organa iyi geldiğidir. Bu teori günümüzde de geçerliliğini sürdürmektedir. Beyne benzeyen bitki beyne etki etmektedir, ceviz gibi….
Osmanlılar döneminde de bitkilerle tedavi yöntemi yaygın olarak kullanılıyordu. Saraylarda hekim başları adı altında bulunan kişiler padişahları bile tedavi ediyorlardı. Bu dönemde birçok kitap yazılmıştır. İstanbul’un fethinden sonra Fatih külliyesinde ilk Daruşşifa kurulmuştur. Aktarlar bu dönem açılmaya başlamıştır.
Cumhuriyet döneminde kurulan çok sayıda ilaç fabrikasıyla, bitkiler hızla önemini kaybetmiştir. Ancak günümüzde sentetik ilaçların sebep olduğu kuvvetli reaksiyon ve yan etkilerinin fazla olması sebebiyle ve bu ilaç fabrikalarının doğayı kirletmesiyle bitkiler yeniden önem kazanmıştır.
Eskiden deneme yanılma yöntemine dayalı olan bitkilerin etki alanları bulunuyordu. Günümüzde ise bilim olarak görülmekte, okulları vardır. Etkileri deneylerle araştırarak bulunmaktadır. Modern tıpta bitkilerin tamamlayıcı tıp olarak sağlık bakanlığı tarafından onaylanmasıyla daha da önem kazanmıştır. Yani hem modern tıp, hem geleneksel tıp birlikte doktor ve bitki uzmanı ortak karar alarak bitkiler kullanılmalıdır. Özelliklede hasta olan kişiler kulaktan dolma değil uzman önerisiyle bitkilerden faydalanmalıdır. Aksi halde hastalıkları ilerleye bilir. Hatta ölümle bile sonuçlanabilir.
Bitkilerin kullanım alanları
Kozmetik: Bitkilerden ilaç dışında kozmetikten de faydalanılır. Doğal yağlardan oluşan karışımlar, bitki özleri; bakım kremi, bakım yağları, solüsyon olarak; ciltteki çatlaklarda, kuruluk için, kırışıklıklarda daha birçok cilt problemlerini çözmede ya da ciltteki oluşabilecek problemleri önlemede kullanılır. Kına bitkisi saç boyamada kullanılır.
Parfüm özü olarak: Bitkilerden çıkartılan yağların güzel kokulu olanlarını parfüm yapımında karıştırılarak kullanılır.
Boya olarak: Bazı bitkilerin köklerinden kumaş iplik boyamada faydalanılır. Sentetik boyalar gibi sağlığa zarar vermezler. Kalıcılıkları da kuvvetlidir. Yıllar önce bu kökboyası ipliklerle dokunan halılar hala capcanlı renkleri ile zamana meydan okumaktadırlar.
Yağ olarak: Bitkilerden çıkartılan yağlardan kozmetikte kullanılır. Yemeklerde, antioksidan olarak, parfüm yapımında, masajda kullanılır.
Yiyecek olarak: Bütün bunların dışında bitkiler birde yiyecek olarak kullanılır. En önemli kullanım alanı budur. İnsan vücudu için gerekli vitamin, mineraller bitkiler sayesinde vücuda alınır. Bu vitamin ve mineraller vücuda alınmazsa hastalık olarak karşımıza çıkar. Bu da demek oluyor ki bitkilerden koruyucu olarak ta faydalanılıyor.
Baharat olarak: Bazı bitkiler yemekleri tatlandırmak, lezzetlendirmek için bitki tozlarını baharat olarak kullanırız..
Ev deodorantı: Evlere hoş koku vermek için bitkilerin kokularından faydalanabiliriz. Özellikle lavanta ve limon yaygın olarak kullanılır.
Dezenfektan olarak: Bazı bitkilerin yağları ile oluşturulan karışımlar banyo, lavabo, tuvaletlerde mikrop öldürücü olarak kullanılır. Bu yerleri bu karışımlarla silerek dezenfekte edebiliriz.
Haşere kovucu olarak: Bazı bitkilerin kokusu haşereleri uzaklaştırır. Fesleğen iyi bir sivrisinek kovucudur.
Bütün bu örnekleri incelediğimizde bitkilerin hayatımızdaki önemi tartışılamaz. Fakat zararlarının olduğunu da bilmek gerekir eğitim almış ya da tecrübe kazanmış aktarların önerilerine uyarak kullanmalıyız. Onların önerdikleri dozu asla aşmamalıyız. Çünkü zehirli olan bitkilerde vardır. Ayrıca bazı bitkiler bazı hastalıkları tetikleyebilir. Demek ki napıyor muşuz kulaktan dolgu olarak bitkileri kullanmıyormuşuz. Mutlaka işin uzmanı olan bir aktardan yardım alıyormuşuz.
